تأثیر سطوح آبیاری بر عملکرد کمی و کیفی ژنوتیپ های سویا

به منظور بررسی اثر سطوح آبیاری بر عملکرد کمی و کیفی ژنوتیپ های سویا آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل چهار سطح آبیاری بود که در پتانسیل های رطوبتی 35-30 (i1)، 55-50 (i2) و 75-70 (i3) سانتی بار خاک (سطوح پتانسیل رطوبتی با استفاده از تانسیومتر مشخص شد) آبیاری انجام شد و یک سطح بدون آبیاری (i4) و فاکتور فرعی شامل هفت رقم سویا به نام های 033، 32 و سحر ( متعلق به گروه رسیدگی 4)، l.17، clark، زان و مادری (متعلق به گروه رسیدگی 3) بود. نتایج حاکی از اثر معنی دار (01/0 > p) آبیاری و رقم بر ارتفاع بوته، تعداد گره در ساقه، تعداد شاخه فرعی، فاصله اولین غلاف از سطح زمین، طول غلاف، تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف در ساقه اصلی، تعداد غلاف در شاخه فرعی، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت بود. تنش کمبود آب با کاهش اجزای عملکرد، عملکرد سویا را کاهش داد. درصد روغن و درصد پروتئین تنها صفت هایی بودند که با کاهش آبیاری، افزایش نشان دادند، که البته این افزایش در مقابل کاهش عملکرد ناشی از تنش کمبود آب ناچیز بود. بیشترین و کمترین عملکرد دانه در واحد سطح، به ترتیب در تیمار آبیاری (i1) و (i4) به دست آمد و عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری (i2) و (i3)، اختلاف معنی داری را نشان نداد. همچنین در بین رقم های مورد بررسی، رقم 33 بیشترین عملکرد و رقم زان کمترین عملکرد را به خود اختصاص داد. در بین رقم های زودرس تر نیز رقم مادری بیشترین عملکرد را دارا بود. با اعمال کم آبیاری شاخص بهره وری آب آبیاری به طور معنی داری افزایش یافت (تیمارهای آبیاری بر اساس پتانسیل رطوبتی 55-50 و 75-70 سانتی بار خاک نسبت به آبیاری مطلوب به ترتیب 13 و 33 درصد افزایش نشان دادند). در بین رقم ها نیز رقم 33 بیشترین بهره از آب آبیاری را نشان داد. با کاهش رطوبت قابل دسترس، دوره کاشت تا غلاف دهی و دوره کاشت تا پر شدن دانه افزایش یافت. سایر مراحل فنولوژیکی تحت تأثیر تنش کمبود آب قرار نگرفت. اثر رقم بر تمام مراحل فنولوژیکی معنی دار بود. نتایج این آزمایش نشان داد که، در کشت سویا در منطقه رشت، انجام آبیاری بر اساس پتانسیل رطوبتی 75-70 سانتی بار خاک، ضمن صرفه جویی در مصرف آب و افزایش راندمان استفاده از آب، می تواند باعث بهبود رشد گیاه، عملکرد دانه و میزان روغن و پروتئین دانه شود.